SAMPLED BY DIVAS – 10 największych przebojów opartych na samplach

Muzyczna maszyna do recyklingu kręci się dzisiaj szybciej niż kiedykolwiek i wypluwa kolejne radiowe i sprzedażowe hity. Sampling, czyli muzyczne „kopiuj – wklej” to podstawowa technika używana we współczesnej muzyce. Polega na użyciu fragmentu istniejącego utworu (sampla) do stworzenia nowego nagrania. Królowe współczesnych list przebojów samplują na potęgę – z jakim efektem?

10. Katy Perry feat. Nicki Minaj – Swish Swish / z albumu Witness (2017)

Sample: Roland Clark – I Get Deep (2000) & Maya Jane Coles – What They Say (2010), The Notorious B.I.G feat. Total – Juicy (1994), Snow White and the Seven Dwarfs – The Magic Mirror (1937)

Co wyróżnia Swish Swish na tle pozostałych numerów zawartych na nowym albumie Katy Perry? Kapitalna linia basu. Linia, użyta już wcześniej w utworze Nicki Minaj Truffle Butter pochodzi z wyciągniętego wprost z brytyjskiego undergroundu utworu What They Say z 2010 roku, którego autorką jest DJ’ka i producentka muzyczna Maya Jane Coles. Nie jest to jednak jedyny element pożyczony przez Perry od innego wykonawcy do Swish Swish. W 2000 roku amerykański house’owy producent i autor tekstów piosenek Roland Clark wydał utwór I Get Deep. Kompozycja nie była wówczas wielkim hitem, jednak fragmenty monologu Clarka okazały się atrakcyjnym samplem dla innych producentów. Na samplu z utworu Clarka swój hit Star 69 oparł w 2001 roku Fatboy Slim. Team Katy Perry pracujący nad Swish Swish zaczerpnął elementy nie tylko z oryginalnej wersji I Get Deep z 2000 roku, ale także z remiksu szwedzkiego producenta DJ’a Le Roi z 2008 roku I Get Deeper.

09. Destiny’s Child – Bootylicious / z albumu Survivor (2001)

Sample: Stevie Nicks – Edge of Seventeen (1981)

Początkowo kompozycja wykorzystująca gitarowy motyw z hitowego Edge of Seventeen autorstwa Stevie Nicks (ex wokalistki Fleetwood Mac) miała trafić do hip-hopowego zespołu Bell Biv Devoe. Formacja była bardzo zdeterminowana by nagrać tę kompozycję, jednak producent utworu Rob Fusari podesłał demo managerowi Destiny’s Child, którym był ojciec Beyoncé – Matthew Knowles. Pierwotnie gitarowy motyw miał być zaczerpnięty z Eye of the Tiger zespołu Survivor, który jest bardzo podobny do sampla z kompozycji Stevie Nicks. Fusari nie posiadał jednak płyty winylowej z nagraniem zespołu Survivor. Miał za to płytę z nagraniem Nicks, z której ostatecznie zaczerpnął sample. Finalną wersję Bootylicious nagrano w ciągu jednego dnia, podczas 14-godzinnej sesji w SugarHill Studios w Houston. Stevie Nicks wystąpiła jako cameo w teledysku do utworu, pojawiając się z gitarą w ujęciach z garderoby. Bootylicious jest póki co ostatnim numerem 1 żeńskiej grupy muzycznej na amerykańskiej liście Billboard Hot 100. W 2008 roku Kelly Rowland uznała piosenkę za najbardziej irytujące nagranie z repertuaru Destiny’s Child.

08. Nicki Minaj – Anaconda / z albumu The Pinkprint (2014)

Sample: Sir Mix a Lot – Baby Got Back (1992), E-Mu Systems – Wind Chimes Birds & Streams (Loon Garden) (1984), „Sweet” Charles Sherrell – Yes It’s You (1974)

Wraz z pojawieniem się Anacondy nastała na dobre era teledysków porno. Nicki Minaj stworzyła swój najbardziej wulgarny hit opierając się w dużej mierze na nagraniu Baby Got Back autorstwa Sir Mix a Lota z 1992 roku. Sir Mix a Lot w jednym z wywiadów przyznał, że Minaj nie wystawiła mu czeku na milion dolarów z racji faktu, że na bazie jego hitu wykuła kolejny singlowy bestseller, tym razem firmowany swoim nazwiskiem. Ważniejsze dla niego było to, że jego nagranie nie pozostało zapomniane a Minaj dała mu nowe życie. Dzięki temu, jego uznanie dla talentu Nicki wzniosło się wyżej niż Mount Everest. Bla, bla, bla. Każdy by jej tak kadził, gdyby na jego konto szerokim strumieniem wlewała się rzeka pieniędzy, bowiem Sir Mix a Lot aka Anthony Ray został uwzględniony w kredytach na albumie The Pinkprint i czy tego chce, czy nie chce, swoje zielone od Anacondy i tak odetnie.

07. Christina Aguilera – Ain’t No Other Man / z albumu Back to Basics (2006)

Sample: The Moon People – Hippy Skippy Moon Strut (1969), The Soul Seven – The Cissy’s Thang (1969)

Tchnięcie old-schoolowego ducha jazzu, bluesa i soulu w nagrania umieszczone na piątej studyjnej płycie Christiny Aguilery Back to Basics nie mogło odbyć się inaczej jak przez samplowanie. W promującym płytę hitowym singlu Ain’t No Other Man pierwsze skrzypce gra retro-sampel kompozycji The Moon People z 1969 roku Hippy Skippy Moon Strut. W 2011 roku wytwórnia TufAmerica, posiadająca od 2004 roku wyłączne prawa do utworu, pozwała wytwórnię Sony, twierdząc, że nigdy nie otrzymali wynagrodzenia z tytułu użytkowania fragmentów piosenki The Moon People. Prace nad Back to Basics Aguilera rozpoczęła w 2005 roku a Sony umowę na wykorzystanie utworu Hippy Skippy Moon Strut zawarła z wytwórnią Codigo Music. Według pozwu złożonego przez TufAmerica, dystrybutor opłacony przez Sony był niewłaściwy.

06. Shakira feat. Wyclef Jean – Hip’s Don’t Lie / z albumu Oral Fixation Vol. 2 (2005)

Sample: Jerry Rivera – Amores Como El Nuestro (1992)

W 2004 roku na ścieżce dźwiękowej do filmu Dirty Dancing: Havana Nights aka Dirty Dancing 2 pojawiło się nagranie Wyclefa Jeana z udziałem Claudette Ortiz – Dance Like This. Jean wykorzystał w tym nagraniu sampel z utworu Amores Como El Nuestro Jerry’ego Rivery z 1992 roku. W 2005 roku utwór Dance Like This poddano recyklingowi i na jego bazie stworzono kompozycję Lips Don’t Lie, z myślą o reaktywacji kapeli Fugees. Lauryn Hill nie była jednak zadowolona z nagrania, reaktywacja Fugees została odwołana, a powstałe w stylu salsa i worldbeat nagranie trafiło w ręce Shakiry, która w tamtym czasie przygotowywała swój drugi anglojęzyczny album.

Wśród pracowników Shakiry krążyła pewna anedgota, związana z finalnym tytułem jaki otrzymała piosenka. Podobno pośladki Shakiry nigdy nie kłamały. Kiedy nie reagowały na daną piosenkę, oznaczało to, że utwór nie jest gotowy i muzycy musieli pracować dalej. Kiedy zaś zaczynały poruszać się w rytm kompozycji, oznaczało to, że nagranie jest ukończone. Tym sposobem kiedy ukończono nagrywanie Lips Don’t Lie, ostatnią rzeczą była zmiana tytułu na Hips Don’t Lie. Utwór stał się największym przebojem 2006 roku na świecie. Jerry Rivera oskarżył Shakirę o plagiat, twierdząc, że wykorzystała w Hips Don’t Lie sample z jego utworu bez jego zgody. Nie wiedział jednak, że wytwórnia Shakiry uzyskała wcześniej zgodę na ich użycie od byłej wytwórni Rivery, Sony Discogs.

05. Lady Gaga – Poker Face / z albumu The Fame (2008)

Sample: Boney M. – Ma Baker (1977)

Jak zrobić z zwykłego, popowego nagrania cholernie chwytliwy, radiowy szlagier? Wystarczy nadziać taki utwór wkręcającymi w głowę hookami. Tych w Poker Face jest bez liku. Hookiem bazowym jest tutaj fraza mum-mum-mum-mah zapożyczona z kompozycji Ma Baker wydanej w 1977 roku przez grającą eurodisco formację Boney M. Lady Gaga deklaruje się jako wielka fanka dokonań tego zespołu. W deseń mum-mum-mum-mah stworzono główny hook p-p-p-poker face, p-p-poker face słyszalny w post refrenie nagrania. W jego tle zawsze pojawia się mieniąca się dyskoteką lat 70. legendarna fraza z Ma Baker.

Dodatkowego kopa całości dodały pojawiająca się przed refrenem wokaliza oh-oh-e-oh-oh, powtórzenia can’t read my w refrenie i wers RedOne’a she’s got me like nobody w tle refrenowego wokalu Gagi. Jak ktoś nie wie jak zrobić popowy hit niech rozłoży na czynniki pierwsze Poker Face. Blisko pół miliarda odsłon w serwisie YouTube, 100 milionów odtworzeń na Spotify, grubo ponad 14 milionów sprzedanych kopii singla na świecie (z czego ponad 7 milionów sprzedanych w samych Stanach Zjednoczonych). Jedno z najmocniejszych wejść na muzyczny rynek w historii.

04. Beyoncé feat. Jay-Z – Crazy In Love / z albumu Dangerously In Love (2003)

Sample: Chi-Lites – Are You My Woman (Tell Me So) (1970)

Co sprawia, że pierwszy singiel z debiutanckiej płyty Beyoncé jest tak uzależniający? Nie, nie jest to wokal Beyoncé, ani Jay’a-Z. Jest to retro-hook zaczerpnięty z kompozycji Chi-Lites Are You My Woman (Tell Me So) z 1970 roku. Rich Harrison nagrał instrumentalne demo Crazy In Love na długo zanim poznał Beyoncé. Znajomi, którym puszczał nagranie nie mogli rozpoznać, skąd Harrison zaczerpnął uzależniający sampel. Producent od razu wiedział, że posiada wyjątkowe nagranie. Nagranie, które nie mogło trafić do byle kogo, tylko musiało poczekać na odpowiedniego wykonawcę. W momencie kiedy dostał telefon od Beyoncé, podekscytowany spodziewał się, że pójdzie do studia, puści nagranie Beyoncé, ta oniemieje z zachwytu i wszystko potem pójdzie jak po maśle.

Harrison postanowił przedwcześnie uczcić swój sukces na nocnym, mocno zakrapianym melanżu. Następnego dnia, skacowany, spóźnił się na spotkanie z Beyoncé, na której nie zrobił najlepszego wrażenia. Kiedy wreszcie gwiazda wysłuchała wczesnego demo, Harrison doczekał się upragnionej aprobaty. Kto w XXI wieku mógłby oprzeć swój utwór na przykurzonym, ale cholernie wkręcającym dźwięku rogu jak nie Beyoncé? B dała Harrisonowi dwie godziny na napisanie i skomponowanie utworu. Harrison napisał zwrotki, refren, zagrał także na wszystkich instrumentach. Beyoncé napisała mostek między zwrotkami i refrenem. Jay-Z został zaangażowany w produkcję utworu później. Przyszedł do studia o 3 nad ranem i w ciągu 10 minut improwizacji nagrał rapowaną wstawkę znaną z finalnej wersji Crazy In Love.

03. Rihanna – Don’t Stop the Music / z albumu Good Girl Gone Bad (2007)

Sample: Michael Jackson – Wanna Be Startin’ Somethin’ (1983) samplowany wcześniej z Manu Dibango – Soul Makossa (1972)

W 2007 roku barbadoska piękność otrzymała od Michaela Jacksona zgodę na wykorzystanie fragmentu z pochodzącego z legendarnego albumu Thriller utworu Wanna Be Startin’ Somethin’. Chodziło o charakterystyczny hook mama-say, mama-sa, ma-ma-ko-ssa. Nie był on jednak autorstwa Jacksona. Michael zapożyczył go w latach 80. bez zgody z kompozycji Soul Makossa kameruńskiego jazzowego muzyka i wokalisty Manu Dibango. Dibango wystąpił wówczas na drogę sądową, oskarżając Jacksona o bezprawne użycie fragmentu jego autorstwa na płycie Thriller. Sprawa zakończyła się w tamtym czasie porozumieniem obydwu stron.

Kiedy Jackson udzielił zezwolenia na wykorzystanie spornego fragmentu przez Rihannę, Manu Dibango ponownie poczuł się pokrzywdzony. Muzyk zażądał 500 tys. euro odszkodowania i chciał by sąd w trybie pilnym zablokował honoraria autorskie na kompozycję Don’t Stop the Music do momentu zakończenia sprawy. Sąd w Paryżu odrzucił jednak jego wniosek. Rok wcześniej Dibango złożył w innym paryskim sądzie wniosek o umieszczenie jego nazwiska przez Universal w kredytach na przyszłych francuskich wydawnictwach zawierających utwór Don’t Stop the Music. Sąd przychylił się do jego prośby, a Dibango wycofał się z dalszych działań związanych z roszczeniami w kierunku Jacksona i Rihanny.

02. Jennifer Lopez feat. Pitbull – On the Floor / z albumu Love? (2011)

Sample: Kaoma – Lambada (1989) samplowany wcześniej z Los Kjarkas – Llorando Se Fue (1981)

On the Floor był wielkim powrotem Jennifer Lopez do muzycznej prominencji, po kilku latach przebywania w mainstreamowym niebycie. Jeśli nie chwytają nowe melodie, najlepiej sięgnąć po sprawdzone rozwiązania. Melodię na której oparto hit J.Lo wszyscy kojarzą głównie z Lambady – największego przeboju 1989 roku, singla sprzedanego w ponad 15 milionach egzemplarzy na całym świecie. Lambada była zarazem debiutem francuskiego zespołu Kaoma. Nie była to jednak melodia ich autorstwa. Prawdziwa kaskada pieniędzy płynie w kierunku boliwijskiego zespołu Los Kjarkas, który wydał pierwowzór Lambady w 1981 roku pod szyldem Llorando se fue. Lopez zaadaptowała tylko początek tej legendarnej nuty opierając na niej fragmenty melodii oraz refrenową wokalizę lalalalalalalalalala.

01. Madonna – Hung Up / z albumu Confessions on a Dance Floor (2005)

Sample: ABBA – Gimme! Gimme! Gimme! (A Man After Midnight) (1979), Madonna feat. Prince – Love Song (1989)

Uzyskanie zgody na użycie charakterystycznej, zagranej na flecie melodii znanej z wydanego w 1979 roku przeboju Gimme! Gimme! Gimme! (A Man After Midnight) nie było łatwe. Przed Madonną stało nie lada wyzwanie – członkowie ABBY do tej pory zgodzili się tylko raz na użycie ich nagrania w utworze innego wykonawcy – w 1997 roku pozwolenie na zsamplowanie basu i syntezatora z utworu The Name of the Game uzyskał zespół Fugees. Sampla użyto w nagraniu Rumble In the Jungle. Madonna wysłała do Sztokholmu swojego emisariusza z listem w którym błagała członków zespołu ABBA o użyczenie melodii z ich przeboju. Benny Andersson i Björn Ulvaeus nie zgodzili się od razu. Nigdy nie użyczali swojej twórczości, z jednym wyjątkiem. Madonna miała jednak szczęście.

Andersson w wywiadzie dla The Daily Telegraph uzasadnił zgodę: Mamy wiele próśb od osób, które chcą użyć naszych piosenek, ale zwykle mówimy im „nie”. To jest drugi przypadek, gdy wyraziliśmy zgodę. Powiedzieliśmy tym razem „tak”, bo bardzo podziwiamy Madonnę, zawsze podziwialiśmy. Ma dobre piosenki i jest wszędzie od ponad 21 lat. To nie było złe posunięcie. Hung Up wdarł się szturmem na szczyty list przebojów na całym świecie w listopadzie 2005 roku i nie schodził z nich przez długie tygodnie. Na światowej liście przebojów został zdetronizowany dopiero po trzech miesiącach przez kolejny singiel z albumu Confessions on a Dance Floor – Sorry. Nagranie stało się jednym z największych i najlepiej sprzedających się przebojów Madonny rozchodząc się w ciągu niespełna kilku miesięcy w ponad 5 milionach egzemplarzy na całym świecie.