28 faktów o Ironic

1. Ironic jest czwartym singlem promującym trzeci studyjny album Alanis Morissette Jagged Little Pill. Piosenka została wydana na singlu 27 lutego (USA) oraz 8 kwietnia 1996 roku (Europa) i finalnie stała się największym globalnym przebojem z całego albumu. Dzisiaj Ironic jest najbardziej rozpoznawalnym utworem z dorobku Kanadyjki.

2. Alanis napisała Ironic z Glenem Ballardem, który wyprodukował cały album Jagged Little Pill. Utwór został napisany 26 maja 1994 roku, jako trzeci z 20 utworów powstałych z myślą o całym albumie: Cały proces rozpoczął się od lunchu w trattorii Emilio przy posiekanych sałatkach i mrożonej herbacie. Pamiętam, jak [Alanis] powiedziała coś w stylu: „Czyż nie byłoby ironią, gdyby stary człowiek wygrał na loterii i umarł następnego dnia?” Byliśmy świeżo z tą myślą, kiedy weszliśmy do studia 10 minut później. To był początek prawdziwej magii między nami.

3. Alanis i Glen stworzyli Ironic w bardzo luźnej atmosferze: To było całkiem zabawne, ponieważ kiedy Glen i ja byliśmy w studiu i pisaliśmy, po prostu próbowaliśmy się nawzajem rozśmieszyć. W ogóle nie myśleliśmy o ironii, co jest najprawdopodobniej najbardziej ironiczną rzeczą w tej piosence! W innym wywiadzie Morisette dodała: Widzę słowa jak farbę, więc się nimi bawię. Ciągle używam słów, których nie ma w słowniku, więc dla nas to było po prostu wzajemne rozśmieszanie się, zmuszanie do myślenia i odczuwania. Po Ironic zaczęłam pisać piosenki bardzo autobiograficzne i liryczne na własną rękę.

4. W warstwie lirycznej Ironic eksploruje koncepcję ironii poprzez serię niefortunnych i nieoczekiwanych życiowych sytuacji, podkreślając w ten sposób nieprzewidywalność życia i ludzkich doświadczeń. Alanis przywołuje w tekście różne sytuacje, które są opisywane jako ironiczne, ale nie do końca pasują do słownikowej definicji ironii. Ich pojawienie się tekście ma jednak za zadanie przedstawienie nie samej ironii, ale jej istoty, którą jest nieoczekiwany, nieprzewidywalny zwrot losu wskutek czego nasze sprawy często nie idą zgodnie z planem, zupełnie na opak, prowadząc w ten sposób do zaskakujących nas rezultatów. Przykłady przywołane przez Alanis w tekście bliższe są więc pojęciu nie samej ironii, lecz ironii sytuacyjnej.

5. Kluczowy do zrozumienia całej piosenki jest ostatni wers w którym Alanis pozostawia słuchaczy w rozmyślaniu nad naturą samej ironii, mówiąc, że życie ma zabawny sposób by nam pomóc pomimo wszystkich złych rzeczy, przez które musimy przejść. Złe rzeczy pomagają nam dotrzeć tam, dokąd zmierzamy, i to jest ironiczne.

6. Po wydaniu piosenki wielu krytyków, dziennikarzy i językoznawców wytykało Alanis, że napisała piosenkę o ironii, w której nie ma nic z samej ironii. Komik Ed Byrne w żartobliwy sposób skrytykował piosenkarkę w jednym z swoich skeczów: Jedyną ironiczną rzeczą w tej piosence jest to, że nazywa się Ironic i została napisana przez kobietę, która nie wie co to jest ironia. To dość ironiczne! Przez wiele lat Alanis kąśliwie była pytana przez różnych rozmówców, czy rozszyfrowała już znaczenie ironii. W wywiadzie dla London Times z 2008 roku odpowiedziała: Tak, poznałam już definicję ironii – ale słownik mówi teraz, że to zbieg okoliczności lub pech – nie żebym nie zasługiwała na małe klepnięcie w nadgarstek za mój błąd językowy. Zawsze mówię ludziom, że jestem najmądrzejszą głupią osobą, jaką kiedykolwiek spotkacie! W innej swojej wypowiedzi dodała: Dla mnie wielka debata na temat tego, czy to, o czym mówię w Ironic jest ironiczne, nie była traumatyczną debatą. Zawsze akceptowałam fakt, że od czasu do czasu będę królową malapropizmów.

7. Glen Ballard w jednym z wywiadów przyznał, że sposób w jaki użyli ironii w Ironic nie był do końca poprawny: Mam dyplom z języka angielskiego. Pisałem pracę doktorską o T.S. Eliocie, więc rozumiem, że sposób w jaki użyliśmy ironii był o wiele bardziej konwencjonalny i technicznie nie był poprawny, ale myślę, że to wspaniale, że wszyscy włączyli się w [dyskusję] i chcieli naprawdę zdefiniować to jako termin literacki. Jest mi z tym dobrze. Myślę, że to było naprawdę zabawne i po prostu świetnie się bawiłem, na pewno!

8. Utwór wyróżnia się wśród wszystkich zawartych na albumie Jagged Little Pill tym, że w przeciwieństwie do reszty piosenek jako jedyny jest fikcyjny, a nie autobiograficzny i nie opiera się na prawdziwych osobach, które znała Alanis.

9. Alanis niespecjalnie przepadała za tym utworem, do tego stopnia, że do końca wahała się czy umieścić go na płycie. Do włączenia piosenki w finalną tracklistę namówił ją ostatecznie Glen Ballard: Glen upierał się, że to najlepsza piosenka. A ja po prostu pomyślałam: „Ok, myliłam się już wcześniej.”.

10. Reżyserem teledysku został francuski fotograf i reżyser Stéphane Sednaoui. Celem, który miał uzyskać w wideo było złagodzenie i odpoważnienie wizerunku wściekłej damy alternatywnego rocka wykreowanej w pierwszych trzech klipach promujących Jagged Little Pill. Tym razem Alanis wcielając się w cztery, różne wersje siebie miała pokazać się światu w luźniejszej, bardziej humorystycznej odsłonie. Wideo nakręcono w grudniu 1995 roku, a jego premiera nastąpiła 23 stycznia 1996 roku.

11. Wideoklip kręcono w plenerach New Jersey – na międzystanowej autostradzie Palisades łączącej stany New Jersey i Nowy Jork oraz na małej stacji benzynowej zlokalizowanej w miasteczku Closter przy ulicy 243 Rte 9W. Mniej więcej od 20 lat miejsce to pełni rolę sklepu/małej restauracji. Okolica wokół samej restauracji została rozbudowana, ale wciąż wejście do budynku podtrzymują charakterystyczne czerwone słupy widoczne w teledysku.

12. W okolicach stacji benzynowej w Closter kilka lat później pojawili się filmowcy z Rodziny Soprano. Lokalizację można zauważyć w scenie kiedy Tony zabiera Meadow do Maine na studia i spotyka informatora FBI Fabiana Petrulino. Z kolei kilkanaście lat wcześniej w tej samej okolicy nakręcono kilka ujęć do pierwszej części Egzorcysty.

13. Główną rolę w teledysku oprócz Alanis zagrał luksusowy, dwudrzwiowy Lincoln Continental Mark V z 1978 roku. Produkowane w latach 70. Lincolny były znane z przestronnego wnętrza, uderzającego, eleganckiego wyglądu i skupianiu się na zapewnianiu komfortu pasażerom, co czyniło je idealnymi samochodami dla celebrytów, biznesmenów i wielkich osobowości.

14. Reżyser teledysku w deseń historii opowiadanych przez Alanis w tekście, dokonał podobnego zabiegu w samym wideo. W finalnej scenie nagle w samochodzie, którym kieruje Kanadyjka kończy się benzyna, a wszyscy, którzy z nią jadą i w domyśle mogliby pomóc jej rozwiązać problem, dosłownie znikają. Ironiczne jest jednak to, że w wspólną podróż z swoimi trzema innymi wersjami Morissette wyruszyła z… stacji benzynowej.

15. W teledysku pojawiły się cztery wersje Alanis w typowych, rozlazłych, ciepłych stylizacjach wyrwanych z połowy lat 90.. W wywiadzie dla magazynu Vogue z 2015 roku Morissette przyznała, że ubrania każdej z nich nie były po prostu zwykłymi, fajnymi strojami, ale symbolicznymi kostiumami odzwierciedlającymi osobowość każdej z postaci. I tak: „Alanis – kierowca” była najbardziej obciążona koniecznością kierowania, nadzorowania i pilnowania innych dziewczyn podczas prowadzenia. Nazywaliśmy ją „odpowiedzialną”. Kierowca jest zbyt zajęty, żeby martwić się [o swoje włosy] więc nosił czapkę [i szalik]. „Alanis – dziwaczka” [w jasnożółtym swetrze] była bardzo obecna, ożywiona i nieskrępowana. Uwielbiałam warkocze i często nosiłam je na scenie. „Alanis – dzika i romantyczna” siedziała na miejscu pasażera, wisiała przez okno i miała na sobie ciemnoczerwony sweter i spodnie przypominające piżamę. Byłaby pierwszą, która pływałaby nago i pierwszą, która skakałaby ze skały. Ale jest zamyślona, więc oczywiście najpierw upewniłaby się, że woda jest odpowiednio głęboka. „Alanis – zabawna i figlarna”, w zielonym swetrze najbardziej przypomina [całą mnie]. [Ona] wpada w kłopoty – to dziewczyna, którą chcesz mieć przy sobie, kiedy wybierasz się do aquaparku.

16. W celu uzyskania wrażenia interakcji między wszystkimi czterema wersjami Alanis w wideoklipie wykorzystano wyłącznie odpowiedni montaż. Z kolei intymną więź z widzem artystka zbudowała specyficznym, „pogawędkowym” stylem śpiewania piosenki. Dzięki takiemu zabiegowi widz był zainteresowany nie tylko samym wideoklipem, ale i tym o czym śpiewała piosenkarka. Teledysk był w 1996 roku jednym z najczęściej emitowanych klipów na antenie VH1 i MTV.

17. Wideoklip zdobył w 1996 roku trzy statuetki MTV Video Music Awards w kategoriach: Najlepszy kobiecy teledysk, Najlepszy montaż i Najlepszy nowy artysta w teledysku.

18. Pod koniec 1996 roku ukazała się parodia teledysku wyreżyserowana przez Davida Rheaume, w której wystąpiła 6 – letnia Kanadyjka o imieniu Alison naśladująca ruchy i garderobę Alanis oraz śpiewając do oryginalnej wersji piosenki. Pod koniec teledysku reżyser – ojciec dziewczynki zauważa ją siedzącą w samochodzie i mówi jej by przestała się wygłupiać. Parodia była emitowana w MTV oraz znalazła się na video – kompilacji The Collection wydanej przez Alanis w 2005 roku.

19. Ironic jest najwyżej notowanym singlem Alanis Morissette na amerykańskiej liście Billboard Hot 100. 13 kwietnia 1996 roku utwór wspiął się na #4, a w podsumowaniu rocznym dotarł do #13. Utwór uzyskał ogromne wsparcie ze strony amerykańskich stacji radiowych docierając na głównej radiowej liście Hot 100 Airplay (dzisiaj Radio Songs) do #2 i spędzając aż 44 tygodnie w całym zestawieniu. Tak dobry wynik spowodowany był m.in. tym, że piosenka była chętnie odtwarzana przez stacje reprezentujące bardzo różne formaty muzyczne – począwszy od popu, przez adult contemporary, rhythmic aż po rock i alt – independent. Popularność piosenki podkręcił dodatkowo ogromny sukces, który Alanis odniosła podczas rozdania nagród Grammy w lutym 1996 roku – Kanadyjka wyszła wtedy z gali z czterema statuetkami. W celu podniesienia sprzedaży samego singla Ironic w tamtym czasie wytwórnia umieściła na nim wykonanie utworu You Oughta Know z tej gali.

20. Na paneuropejskiej liście European Hot 100 utwór dotarł do #22, co było najlepszym wynikiem spośród wszystkich utworów promujących Jagged Little Pill. Taki rezultat był spowodowany głównie faktem, że singiel fizyczny nie był dostępny w wielu krajach Europy – na tych rynkach wytwórnia wspierała bardziej sprzedaż samego albumu. Poza naszym kontynentem piosenka spędziła 6 tygodni na szczycie zestawienia w Kanadzie, dotarła do #3 w Australii oraz #3 w Nowej Zelandii (jako singiel podwójny wraz z You Oughta Know).

21. Singiel z piosenką rozszedł się na całym świecie w liczbie ok. 3,5 mln egzemplarzy fizycznych oraz cyfrowych i jest najlepiej sprzedającym się małym krążkiem w dyskografii Alanis.

22. Ironic wraz z pozostałymi singlami z albumu Jagged Little Pill: You Oughta Know, Hand In My Pocket oraz You Learn jest najczęściej wykonywanym przez Alanis utworem na żywo. Każdą z tych piosenek artystka na przestrzeni trzech ostatnich dekad wykonała na żywo ponad 800 razy.

23. We wrześniu 2001 roku, tuż po zamachach z 11 września Ironic trafiło na listę „piosenek budzących wątpliwości” w kontekście odtwarzania ich po atakach w amerykańskich stacjach radiowych koncernu Clear Channel Communications (obecnie iHeart Media). Lista zawierająca 165 utworów została rozesłana do stacji radiowych należących do firmy jako wewnętrzna notatka i nie miała charakteru wyraźnego żądania, by nie odtwarzać zawartych na niej piosenek, lecz miała być sugestią, że „mogą nie chcieć ich odtwarzać”. Ironic trafiło na tę listę ze względu na drugą zwrotkę, która opowiada historię mężczyzny lecącego samolotem, który się rozbija.

24. W marcu 2004 roku Alanis wyraziła za pomocą tej piosenki swoje poparcie dla małżeństw osób tej samej płci. Wykonując utwór podczas gali GLAAD Media Awards artystka zmieniła tekst piosenki dodając do niego: It’s meeting the man of my dreams and then meeting his beautiful husband. W pierwotnej wersji w miejscu husband pada wife. W wywiadzie dla stacji VH1 Morissette powiedziała: Nie mam wśród swoich przyjaciół żadnych par homoseksualnych, którzy byliby formalnie zaręczeni, ale było dla mnie zaszczytem wesprzeć tę społeczność w ten sposób. Zrobiłam to spontanicznie w pewnej stacji radiowej około miesiąc temu z pewną parą i moje serce było z nimi.

25. W programie The Late Show z Jamesem Cordenem z maja 2015 roku Alanis zażartowała z samej siebie, wykonując zaktualizowaną wersję utworu, w którym dodała do niego wers: It’s singing Ironic, when there are no ironies!

26. Do piosenki Alanis nawiązali twórcy serialu Castle w odcinku When the Bough Breaks z 2009 roku w scenie w której Richard Castle dziękuje Kate Beckett za poprawne użycie ironii: Od czasu piosenki Alanis Morissette ludzie używają [ironii], gdy naprawdę mają na myśli zbieg okoliczności. To doprowadza mnie do szału!

27. Teledysk z liczbą 281 mln wyświetleń (dane na 06/2025) jest najpopularniejszym wideoklipem Kanadyjki w serwisie YouTube. Codziennie wideo zyskuje na tej platformie ok. 85 tys. nowych obejrzeń.

28. Ironic z liczbą 552 mln streamów (dane na 06/2025) jest najpopularniejszym utworem Alanis w serwisie Spotify. Biorąc pod uwagę pozostałe serwisy streamingowe audio całkowitą liczbę legalnych streamów piosenki można oszacować na ponad 1,5 mld.